POETRY - GUJARATI LANGUAGE / HINDI LANGUAGE

ઘણી વખત મન મળેલા હો પરંતુ, સાથ પાક્કો થાય એ પહેલા જીવનનાં રસ્તા પર સાથે ચાલતા હોઈએ ત્યારે જાણ બહાર કશીક આપ-લે થઇ જતી હોય છે. આ લેવડ-દેવડમાં પોતાની પાસે રહેલ જણસને કિંમતી ગણવી કે નહીં કે પછી એ સંભાળીને રાખવી કે નહીં એ સંજોગો અનુસાર, અંગત પસંદગીની વાત છે. અહીં એવી સાચવીને રાખેલી એક અમૂલ્ય થાપણ વિશે વાત છે, જેમાં આપનાર તો કદાચ આપીને ભૂલી ગયેલ છે પણ, સાચવનારને મન તેનું શું મૂલ્ય છે એ કદાચ આપ વાંચીને જ સમજશો.

ખેડૂત ખેતરમાં બીજ રોપી દીધા બાદ, તે બીજનું કુંપળમાં પરિવર્તિત થવું માત્ર જોઈ કે નોંધી જ શકે છે. પરંતુ, બીજનું કુંપળ બનવું એ કેવું અનુભવાય એ તો માત્રને માત્ર ધરતી જ જાણે છે. વસુંધરાને જો વાચા ફૂટે તો એ ચોક્કસ કહે કે, રોપાયેલું બીજ ઉગી નીકળવાનાં પૂરજોર તલસાટ સાથે સૂર્ય-કિરણો, ધરતીનું સત્વ અને હવાનાં સ્પર્શે ક્ષણે ક્ષણે અંકુરિત થવા તરફ આગળ વધે ત્યારે ધારીણી ધરાને પોતાનો કણે કણ સજીવ થતો લાગે. સતત નિર્જીવ લાગતી રેણુ, ત્યારે જડમાં પણ ચેતનાનો સંચાર થતો અનુભવે એ કુદરતની જ કરામત છે.

એક વિદ્યાર્થીની મનોવ્યથા રજૂ કરતી આ હળવી કૃતિ આપને પોતાનાં વિદ્યાર્થીકાળને યાદ કરાવવામાં ચોક્કસ મદદ કરશે. શિક્ષણ અનિવાર્ય ચોક્કસ છે પરંતુ, બોજ બને ત્યારે વિદ્યાર્થીઓ માટે ‘કહેવાય પણ નહીં અને સહેવાય પણ નહીં’ જેવી હાલત થતી હોય છે, સાચું ને? આપનાં વિદ્યાર્થીકાળનાં આવા કોઈ સંસ્મરણો છે?

કુદરતમાં કદાચ મનુષ્ય એક જ એવું પ્રાણી છે જેની મર્યાદાઓ અને શક્તિઓ બંને અસીમ છે. આપણું વ્યક્તિત્વ ભલે ને અનેક પાસાઓ ધરાવતું હોય છતાં, સામેવાળી વ્યક્તિ મોટેભાગે તેનાં ભાવજગત અનુસાર જ આપણને આંકે છે. અહીં પોતાનાં અસ્તિત્વ વિશેની ખરી અનુભૂતિ ધરાવતો એક જાગૃત મનુષ્ય આપણને એ શું શું છે અને શું શું નથી જ એ વિશે કહે છે તો, ચાલો વાંચીએ અને શક્યતાઓનું એક નવું જ પરિમાણ ચકાસીએ…

વ્યક્તિમાં સ્વીકારભાવ બહોળો હોય તે એક ઉમદા ગુણ છે પરંતુ, જેમ દરેક સીક્કાની બે બાજુઓ હોય તેમ અહીં પણ જેટલી સ્વીકાર કરવાની કાબેલિયત વધુ તેટલી, અવાંછિત અનુભવોનો સામનો થવાની શક્યતા વધુ! આ મોટા મનનાં વિરલાઓએ પોતાનાં સ્વભાવ, સંસ્કાર અને વર્ષોમાં અર્જિત અનુભવસિદ્ધ સિદ્ધાંતોને સાથે લઈને સતત ટીપાતાં, કુટાતાં, લડતા, ઘવાતા, હારતા, જીતતા તેમજ એક વણમાગ્યો અજંપો સાથે લઈને જીવવાની તૈયારી રાખવી જ રહી… ક્યાં સુધી?? કે જ્યાં સુધી પોતાની જાતને તેમજ બીજા લોકોને એ જેવા છે તેવા જ સ્વીકારી ન લઈએ ત્યાં સુધી!

સ્ત્રી-પુરુષ વર્ષો સાથે રહ્યા પછી પણ રહે છે સ્ત્રી અને પુરુષ જ! પરંતુ, લાગણીઓ જ્યાં સુધી આ બે પાત્રોને એકબીજા સાથે બાંધે છે ત્યાં સુધી સંબંધનું સ્વરૂપ, આચાર-વિચાર કે સ્વભાવ કંઈ જ તેમના શાશ્વત સંગાથને અસર કરી શકતું નથી.ભાવનાઓથી જોડાયેલા બંને ગમે તે સંજોગો કે મૂંઝવણોમાંથી પોતાને માટે અનુકૂળ સમાધાન વડે સાથ ટકાવી રાખવાનો માર્ગ શોધી લે છે.વર્ષોનાં સાથ બાદ આ તેમનો સહજ સ્વભાવ બની જાય છે. કદાચ આ જ આપણા સંબંધોનાં મૂલ્યોનું ખરું ભાષાંતર છે!

ચેતનાનાં અંબરમાં ગાબડું પડે ત્યારે, યાદોનાં પડછાયા યદ્દરછ રૂપ ધરી આપણી સામે આવે છે. કોઈનું હોવું જેટલું મહત્વનું હશે, આ પડછાયા એટલા જ ઘેરા હશે. પરંતુ, હૃદયનાં કોઈક ખૂણે પોતાને પણ એ પ્રતીતિ સતત રહે જ છે કે, સ્મૃતિ-પટલ પર મંડરાતી એ છબીઓ આભાસી જ છે.લાગણીઓ વહી ગયાની અનુભૂતિ પછીનો સમય લાવે છે નર્યો સંતાપ! ખુબ ચાહેલા પ્રિય-પાત્ર માટે લખાયેલી આ સુંદર રચના આપ પણ માણો…

નશા અને પ્રેમમાં એક સ્તરથી ઉપર જઈએ ત્યારે વ્યવહારનાં કોઈ ફિલ્ટર્સ રહેતા નથી તેવું જ ભગવાન વિશેની મનુષ્યની લાગણીઓનું છે. ભગવાન નામનાં વિચારથી સહેમત હોઈએ તો આ જ ભાવ ભક્તિ સ્વરૂપે પ્રગટ થાય અને એ વિચારથી અસહેમત હોઈએ તો એ બને નાસ્તિકતા! છતાં, લાગણીની ઉત્કટતા બંનેમાં સમાન જ રહે છે. અહીં એક નાસ્તિકે મિત્રભાવે પોતાની લાગણીઓ ઠાલવી છે. ભગવાને તો સાંભળી લીધી, તમને સ્પર્શી કે નહીં?

સપના અને સ્ત્રીઓનું લગભગ સરખું- રહસ્યમય છતાં એટલા આકર્ષક કે જોવાનું – મળવાનું મન થયા કરે!! મનની ઈચ્છાઓ, તૃષ્ણાઓ કે આકાંક્ષાઓનો અરીસો એટલે સપના! પણ, સપના એટલે પરપોટા… ઉદ્ભવે, રંગબેરંગી લાગણીઓની છબી ઉપસાવે અને ક્ષણમાં જ ફટ્ટ કરતા ફૂટી પણ જાય, જીવનને આ એક જ ઘટનામાં વ્યક્ત કરી જતા આ સપના જોઈ, યાદ રાખી અને તેને વ્યક્ત કરવાની વિશેષ બક્ષિશ કુદરતે આપણને આપી છે… તો, ચાલો માણીએ એક અનોખી દુનિયાની સૈર કરાવતું આ એક ઔર સુંદર સપનું!!

સોશિયલ મીડિયા, ટેકનોલોજીએ આપણા હાથમાં આપેલું એક રૂપકડું રમકડું! આ રમકડાને તો આપણે દંભને જસ્ટીફાય કરતા સાધન તરીકે ઉપયોગમાં લેવા લાગ્યા છીએ અને છતાં તેનો કોઈ એહસાસ જ નહીં!! આજે જે લોકો, જે સાથ અને સહકારને આપણે આ સોશિયલ મીડિયાનાં ખોખલા ચહેરા પાછળ રહી પોતાનાથી દૂર કરી રહ્યા છીએ એ કોઈક દિવસ ‘કોને પડી છે’ એમ કહી દેશે ત્યારે શું? વિચારી રાખજો… ખાલી પારકા ઉજાસે ચમકતી સ્ક્રીન બનવા કરતા, લાગણીથી ભરેલ હૃદયનો ચહેરો બનીએ તો કેમ?

જીવન એક અદ્ભુત ઘટના છે.અહીં જે જેવું દેખાય છે કે, સમજાય છે એ એજ સ્વરૂપમાં અનુભવી શકાશે એ નક્કી રહેતું નથી. વસ્તુઓ, ઘટનાઓ કે અભિવ્યક્તિઓ તેમનાં વ્યક્ત સ્વરૂપ અને એના અર્થ વચ્ચેનાં ભેદ વડે આપણને સતત અચંભિત કર્યા કરે એ જ જીવન!

જો જગતની બધી ધન-દોલત, સુખ-સુવિધાઓ એક તરફ અને પરિવારજનો તેમજ મિત્રો બીજી તરફ એમ ત્રાજવે તોળવાનાં થાય તો, તમને શું લાગે છે શેનું મૂલ્ય વધારે થશે?

સ્વજનોનું મૃત્યુ એટલું સહજ-સ્વીકાર્ય નથી રહેતું; યદ્યપિ, રોજબરોજની દિનચર્યા જેટલી જ સહજ અનંત તરફની યાત્રા અકળ, અટલ તેમજ શાશ્વત છે!